بررسی رابطة حالات و مقامات عرفانی با شگردهای بلاغی
نویسندگان
چکیده مقاله:
زبان عارف تنها دریچهای است که از طریق آن میتوان از فراسوی قرنها به دنیای پیچیدة ذهن و ضمیر او راه بُرد. همة تجربههای عرفا، خود را در شعر و نثر ایشان آینگی میکنند، هرچه تجربههای عرفانی عرفا از علمالیقین بهسوی عینالیقین و حقالیقین پیچیدهتر میشود، زبان بلاغی آنها نیز از تشبیه به سوی استعاره و نماد و تناقض، رمزگون میشود. ما در این نوشتار، با تبیین مبانی نظری مقامات هفتگانه و حالات دهگانة عرفانی از کتب صوفیه و برشمردن عوامل مؤثر در کیفیّت گفتار عارف، یعنی «حالت صحو یا سُکر»، «نوع حال و مقام عارف»، «گوینده و مخاطب»، «قصدِ عارف برای تعلیم یا تجربیبودن آن» و «ساختار طبیعی زبان» به دستهبندی بلاغی دیگری از گزارههای عرفانی دست زدهایم. بهطورکلی در مواردی قصد عارف تعلیم است و لذا بیانش «تشبیه و تمثیلمحور» و برخی احوالِ عاشق و معشوق، شهودمحور و بهتبع آن، بیان «استعاره محور» است؛ در مواردی مقامات و اطوار متقابلِ عاشق و معشوق، رفتارمحور و بهتبع آن، بیان «کنایه محور» میشود و در برخی حالات و مقامات، کلام حاصل بیخویشی و فناست و لذا «تناقضگونه و رمزمحور» است.
منابع مشابه
بررسی شگردهای اقناع بلاغی در شعر ابو طیّب متنبی
مکتب پراگماتیسم، ادبیات را به منزلهی موثّرترین و زیباترین نوع گفتمان تلقی میکند. گفتمانی که نهتنها زیبایی و جمال در آن موج میزند بلکه تمام کارکردها و وظیفههای ارتباطی زبان در آن موجود است. از اینرو فن اقناع بهعنوان نقطه غایی هر نوع گفتمان در زیرمجموعه زبانشناسی کاربردی بهعنوان علم گفتمان زبانی قرار میگیرد. از آنجا که کاربردشناسی ادبی بیشتر از کاربردشناسی محض و فرضیهای بیانگر کاربرد ...
متن کاملتحلیل و بررسی شگردهای بلاغی با اعلام جغرافیایی در قصاید سنایی و بدر چاچی
شاعران، اعلام جغرافیایی را دستمایه مضمونسازی و آرایه-پردازی نمودهاند و همواره به شیوههای گوناگون در شعر خود دست به خلق تصاویر زیبای شعری زدهاند و یا اینکه با روش-های مختلف شگردهای بلاغی گوناگون آفریدهاند.یکی از این روشها خلق تصاویر شعری با استفاده از شگردهای بلاغی و بهرهگیری از اعلام جغرافیایی است. سنایی و بدر چاچی از جمله شاعرانی هستند که در قصاید خود از این شیوهها بهره بردهاند. در ا...
متن کاملتأملی در مضامین و شگردهای بلاغی غزلیات ولی دشت بیاضی
یکی از بزرگان و مفاخر استان خراسان جنوبی که تاکنون جایگاه ادبی او ناشناخته مانده، ولی دشت بیاضی است. بدین منظور به شیوهی توصیفی و تحلیل محتوا به بررسی مضامین و زیباییهای لفظی و معنوی اشعار او پرداخته اند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که غزل ولی دشت بیاضی غزلی شیوا و دل نشین در موضوع عشق مجازی است و ویژگیهای مکتب وقوع را دارد. شعرش پر از سوز و گداز است، حالات مختلف عشق را به زیبایی و شیوایی و ب...
متن کاملتأملی در مضامین و شگردهای بلاغی غزلیات ولی دشت بیاضی
یکی از بزرگان و مفاخر استان خراسان جنوبی که تاکنون جایگاه ادبی او ناشناخته مانده، ولی دشت بیاضی است. بدین منظور به شیوهی توصیفی و تحلیل محتوا به بررسی مضامین و زیباییهای لفظی و معنوی اشعار او پرداخته اند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که غزل ولی دشت بیاضی غزلی شیوا و دل نشین در موضوع عشق مجازی است و ویژگیهای مکتب وقوع را دارد. شعرش پر از سوز و گداز است، حالات مختلف عشق را به زیبایی و شیوایی و ب...
متن کاملشگردهای بلاغی با اعلام جغرافیایی در شعر خاقانی و ناصر خسرو
شاعران و سخنوران از دیر باز برای بیان اندیشهها، مقاصد و دست آ وردهای فکری خود، از علوم و دانشهای مختلف بشری بهره جستهاند؛ از جمله دست به دامان عناصر طبیعی و فرا طبیعی شده و از این میان، نام مکانها و اعلام جغرافیایی یکی از منابع آفرینش هنری سخنپردازان بوده است. شاعران و ادیبان عهدهای پیشین که ما از آنان به نام سرآمدان ادبیّات کلاسیک یاد میکنیم، برای آنکه سخن خود را بیارایند و کلام ادبی بی...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 6 شماره 2
صفحات 113- 131
تاریخ انتشار 2017-02-19
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023